Το «∆ΙΚΤΥΟ» για τη Μεταρρύθµιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, διοργάνωσε εκδήλωση στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, µε τον
Επικεφαλής της οµάδας των Σοσιαλιστών & ∆ηµοκρατών του Ευρωκοινοβουλίου µε αφορµή την έρευνα του think tank DEMOS για την ποιότητα του δηµοκρατικού συστήµατος στην Ευρώπη µέσα στην περίοδο της κρίσης µε τίτλο: “Είναι η δηµοκρατία…αντιµνηµονιακή;”
Η συζήτηση πραγµατοποιήθηκε την Τετάρτη 22 Ιανουαρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων του Γραφείου του Ευρωκοινοβουλίου, Αµαλίας 8, Αθήνα.
Συµµετείχαν οι:
– Άννα ∆ιαµαντοπούλου, Πρόεδρος του «∆ΙΚΤΥΟΥ»
– Σωτήρης Γκορίτσας, Σκηνοθέτης
– Βάσω Κιντή, καθηγήτρια Φιλοσοφίας
– Μαριλένα Κοππά, Ευρωβουλευτής
– Γιώργος Σταυρόπουλος, επ. αντιπρόεδρος του ΣτΕ & πρώην υπουργός Επικρατείας
Τοποθετήθηκαν εκπρόσωποι των κοµµάτων:
Χρίστος Δήμας, Βουλευτής Κορινθίας ΝΔ
Πάνος Σκουρλέτης, Εκπρόσωπος Τύπου ΣΥΡΙΖΑ
Νίκος Ανδρουλάκης, Γραμματέας Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ
Ανδρέας Παπαδόπουλος, Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΔΗΜΑΡ
Την εκδήλωση συντόνισε η δηµοσιογράφος, Αγγελική Σπανού.
Ομιλία της Άννας Διαμαντοπούλου, Προέδρου του «∆ΙΚΤΥΟΥ» για τη Μεταρρύθµιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη
Το ρητορικόν του τίτλου παραπέμπει στο βασικό ερώτημα αν μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και αν μπορεί κάθε χώρα να διαχειριστεί μεγάλη οικονομική κρίση και ταυτόχρονα η Δημοκρατία να λειτουργεί.
Το ερώτημα βέβαια μπορεί να αναστραφεί: Είναι η αμεριμνησία της δημοκρατίας σε καιρούς ευημερίας που γέννησε την οικονομική κρίση όταν οι αγορές απέκτησαν μεγαλύτερη δύναμη από τις κυβερνήσεις; Το ζητούμενο λοιπόν που προκύπτει είναι η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και η διεύρυνση της δημοκρατίας και σε Ευρώπη και σε επίπεδο Εθνικών Κρατών.
Η ιστορία και η ταυτότητα της Ευρώπης παραπέμπει στη δημοκρατία, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο κράτος πρόνοιας και αλληλεγγύης, ως τα κύρια συστατικά της περιόδου μετά τον πόλεμο.
Σ΄αυτή λοιπόν την Ευρώπη και στις χώρες που είναι κράτη- μέλη της Ένωσης η απάντηση θα έπρεπε να ήταν ναι μπορεί. Τα γεγονότα όμως, ο τρόπος που λειτούργησαν ή δεν λειτούργησαν οι θεσμοί, τα δόγματα και η επιστροφή με πάταγο των εθνικών συμφερόντων (των ισχυρών),δείχνουν δυστυχώς ότι υπάρχει υποχώρηση της δημοκρατίας όχι μόνο στις χώρες που υπέστησαν την κρίση, αλλά συνολικά. Η ακροδεξιά καλπάζει στην Ευρώπη, ενώ θέματα που έχουν να κάνουν με βία, διαφθορά αλλά και ανοχή προς μειονότητες εθνικές και κοινωνικές, μειώνεται επικίνδυνα. Μετά από τέσσερα χρόνια διεθνούς ευρωπαϊκής και εθνικής κρίσης η περιγραφή των γεγονότων δεν προσφέρει, μόνον αγανακτεί. Γι΄αυτό θα έχει σημασία να δούμε τόσο σε ευρωπαϊκό, αλλά βεβαίως και κυρίως για τους λαούς της Ευρώπης σε εθνικό επίπεδο, ποια είναι η πρόταση και με ποιες προϋποθέσεις, ώστε να σταματήσουν τα τέρατα να βγαίνουν από το μπουκάλι. Ας λάβουμε υπόψη τη ρήση του Θουκυδίδη «είναι λάθος να εξωθείται σε απόγνωση ένας λαός. Γίνεται έτσι πιο αδιάλλακτος». Δυστυχώς (όχι μόνο οι πολίτες που είναι κατανοητό) αλλά τα πολιτικά κόμματα και πολιτικές προσωπικότητες γίνονται αδιάλλακτοι, οργισμένοι και συγκρουσιακοί σε μια περίοδο που πρέπει να επιτευχθούν συναινέσεις και να συμφωνήσουμε στα μείζονα. Η εποχή έχει ανάγκη από ηγέτες που πρέπει να συγκρουστούν με την εύκολη λογική της «γενικής σύγκρουσης», να θέσουν προτάσεις και να ζητήσουν συναινέσεις.
Η Ευρώπη
Η οικονομική κρίση, και το κατασκευαστικό λάθος του ευρώ, έκανε απολύτως σαφή την ανάγκη νομιμοποιημένης πολιτικής καθοδήγησης στην Ευρώπη.
Παρακολουθούμε 4 χρόνια τώρα και με τη κρίση να διαλύει οικονομίες και κοινωνίες, τους αρχηγούς κρατών να συμφωνούν στις Βρυξέλλες (μετά από εισήγηση όχι της ΕΕ όπως λέει η Συνθήκη, αλλά της ισχυρότερης και μεγαλύτερης χώρας) και μετά ο καθένας να πρέπει να πετύχει στο δικό του Κοινοβούλιο μια πειθαναγκασμένη
συναίνεση.
Αυτό δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στα κοινοβούλια, διέλυσε κόμματα, γέννησε ακραία κόμματα. Η δημοκρατία δεν είναι αυθύπαρκτη συνδέεται με τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Οι ανισότητες στην Ευρώπη διευρύνθηκαν στο εσωτερικό των κοινωνιών αλλά και μεταξύ των χωρών όσο ποτέ μετά τον πόλεμο. Σε άλλες χώρες περισσεύει η οργή γιατί υπάρχει φτώχεια και έλλειψη προοπτικής, ενώ σε άλλες περισσεύει η ανασφάλεια και η εσωστρέφεια. Δημοκρατία που περιορίζεται γεωγραφικά ενώ δεν υπάρχουν πια σύνορα είναι ευάλωτη. Φέτος είναι 30 χρόνια από την πρόταση του Σπινέλλη για τη Συνταγματική Ευρώπη. Εδώ που είμαστε σήμερα χρειάζονται αποφάσεις για άλματα. Αν η Ευρώπη συνεχίσει με μικρά και καθυστερημένα βήματα, ενώ σε διεθνές επίπεδο οι ανταγωνιστές λαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στη παραγωγή πλούτου και στην αγορα εργασίας, θα υπάρξει πισωγύρισμα με σημαντικές συνέπειες όχι μόνο για τις μικρές αλλά και για τις μεγάλες χώρες.
Περισσότερη Ευρώπη με πολιτική ενοποίηση, προϋπολογισμό, εργασιακά δικαιώματα και σοβαρούς μηχανισμούς υποστήριξης και ελέγχων των συμφωνηθέντων για όλους, θα μπορούσαν να είναι στοιχεία συζήτησης ενόψει των ευρωεκλογών.
Η δημοκρατία στην Ελλάδα
Δεν χρειάζεται βέβαια η έρευνα για να διαπιστώσουμε τα σοβαρά προβλήματα λειτουργίας της Κυβέρνησης, του Κοινοβουλίου αλλά και την επιδείνωση όλων των δεικτών που αναφέρονται στην έρευνα και αφορούν:
• Στην πολιτική σταθερότητα.
• Στη βία την οποία είδαμε στη απόλυτη έντασή της το 2011, ενώ η τρομοκρατία κάνει με διάφορες μορφές την εμφάνιση της.
• Στο θέμα της διαφθοράς είναι σημαντικό τα όσα έρχονται στο φώς αλλά σίγουρα το θεσμικό πλαίσιο, η στελέχωση του δημόσιου τομέα, η διαφάνεια και τα φορολογικό σύστημα έχουν να διανύσουν πολύ δρόμο.
• Στο κράτος δικαίου.
• Και στη συμμετοχή στις εκλογές αλλά και στη κοινωνία των πολιτών.
Η χώρα δεν θα μπορούσε να λύσει τα παραπάνω ζητήματα αν δεν υπάρξει μία ελάχιστη θεσμική συναίνεση σε ζητήματα που αφορούν:
• Το περιεχόμενο της πρότασης για την αντιμετώπιση του δυσθεώρητου χρέους, τις προϋποθέσεις της δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και στον επανακαθορισμό της σχέσης μας με τους επιτηρητές της Συμφωνίας (ανεξαρτήτως αν υπάρχει μνημόνιο ή άλλου είδους συμφωνία, οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου πρέπει να σταματήσουν, οι Υπουργοί πρέπει να ελέγχονται από το Κοινοβούλιο και οι εκπρόσωποι κάθε μηχανισμού εποπτείας, πρέπει να μιλούν με τους εκπροσώπους της ελληνικής διοίκησης). Με απλά λόγια θέλουμε εθνική πρόταση, χρόνο και αποτελεσματική λειτουργία του Κοινοβουλίου: Σ΄αυτή τη περίπτωση η όποια τρόικα θα παίξει το ρόλο που της επιτρέπεται.
• Οι ριζικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα που αφορούν δημοκρατία, πραγματική αντιπροσώπευση και κυβερνησιμότητα. Η συμφωνία σε νέο εκλογικό νόμο είναι μια άμεση προτεραιότητα που προκαλεί έκπληξη στο ότι δεν είναι ακόμα στην ατζέντα όλων των κομμάτων.
• Ο αναπτυξιακός προσανατολισμός της χώρας , η επιλογή των βασικών μεταρρυθμίσεων και τομέων και οι πολιτικές υποστήριξής τους.
Τις τελευταίες δε μέρες, προέκυψαν και πάλι ζητήματα τα οποία έριξαν λάδι στη φωτιά της καθημερινής αντιπαράθεσης για θέματα που αυτονόητα θα έπρεπε να υπάρχει συναίνεση, ή να μην συζητιούνται πιά.
• Αναφέρομαι στο θέμα της τρομοκρατίας όπου μόνο αρνητικό αποτέλεσμα έχουν οι συγκρούσεις και οι αντεγκλήσεις των κομμάτων, ιδιαίτερα όταν είναι σαφές ότι η τρομοκρατία αυτή αποτελεί εχθρό του Έθνους, αποσταθεροποιεί τη χώρα,αποτρέπει επενδύσεις, δημιουργεί φόβο, αλλάζει τις προτεραιότητες.
• Αλλά και δεν είναι δυνατόν να γυρίζουμε σε θέματα που φαίνεται ότι είχαν λυθεί μετά την μεταπολίτευση και έχουν να κάνουν με το ρόλο της θρησκείας στη πολιτική και στη διακυβέρνηση της χώρας.
Τέλος θα έλεγα ότι δεν υπάρχει διέξοδος στη Δημοκρατία εκτός των συναινέσεων και των εύλογων συμβιβασμών. Δεν θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με την Ευρώπη σε κάτι εθνικά ωφέλιμο, εάν δεν συμφωνήσουν τουλάχιστον στα παραπάνω τα κόμματα του..…ευρωπαϊκού τόξου. Και δεν θα συμφωνήσουν τα κόμματα μεταξύ τους αν δεν υπάρξει μία ελάχιστη συναίνεση στο εσωτερικό των μεγάλων πολιτικών οικογενειών.
Ακόμα και οι τρομοκράτες σ΄αυτή τη χώρα και σ΄αυτή την
εποχή δεν μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους!!!
Η ιστορία μας δεν είναι με το μέρος μας όπως ξέρουμε, αλλά ίσως ο πόνος και η απελπισία του λαού μας, αλλάξουν τα μέχρι σήμερα δεδομένα.
Σημεία Ομιλίας των συμμετεχόντων
O επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών του Ευρωκοινοβουλίου κύριος Hannes Swoboda τάχθηκε υπέρ της σταδιακής αποχώρησης της τρόικας και υποστήριξε ότι η τρόικα δεν αποτελεί δημοκρατικό θεσμό και επιβάλλει στους πολίτες μεταρρυθμίσεις στις οποίες θα έπρεπε να συμμετέχει και το κοινοβούλιο και ο λαός.
Ο Γιώργος Σταυρόπουλος αναφέρθηκε στην ανακοίνωση της Εταιρίας Δικαστών:
Η Εταιρία Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες διαπιστώνει ότι, με αφορμή τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που διέρχεται η Χώρα μας, πολλά συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών βρίσκονται σε υποχώρηση. Το δικαίωμα στην εργασία (άρθρο 22, παρ.1), το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση ( άρθρο 22, παρ.5), το δικαίωμα στην υγεία (άρθρο 21, παρ. 3 και 5) δοκιμάζονται καθημερινά. Η οικονομική ανάπτυξη της Χώρας δεν φαίνεται να προωθείται αποτελεσματικά (άρθρο 106). Η ίδια η αρχή της ισότητας (άρθρο 4, παρ.1 ), και η ειδικότερη έκφρασή της, της συνεισφοράς των πολιτών στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους (άρθρο 4, παρ. 5), συχνά αγνοούνται, με αποτέλεσμα να απειλείται η απόλαυση ακόμα και του ατομικού δικαιώματος ης ιδιοκτησίας (άρθρο 17). Η Εταιρία επισημαίνει ότι η ατελής εφαρμογή, στην πράξη, των πιο πάνω συνταγματικών διατάξεων δυσχεραίνει ακόμη και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των πολιτών (άρθρο 5) και προσβάλλει την αξία του ανθρώπου, που αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας (άρθρο 2). Η Εταιρία Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες υπογραμμίζει, τέλος, ότι η υπολειτουργία του κοινωνικού κράτους δικαίου που προβλέπει το Σύνταγμα ( άρθρο 25, παρ.1 ) έχει φτάσει σε οριακό πλέον σημείο, απειλεί την κοινωνική συνοχή, αλλά και την ίδια τη Δημοκρατία στον Τόπο μας.
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
Σωτήρης Γκορίτσας τόνισε:
“…Μέσα από την δουλειά μου είδα ότι καμία συμφωνία, κανένας νόμος, κανένας κανόνας δεν είναι βιώσιμος όσο δεν διευκολύνει κοινές, πρακτικές δραστηριότητες των διαφορετικών μεταξύ μας Ευρωπαίων. Μόνο μέσα από αυτές μπορούμε να οδηγηθούμε στο ξεκαθάρισμα της αληθινής ταυτότητας του καθενός μας και στη διάλυση της πλαστής εικόνας που έχει ο ένας για τον άλλο. Η συμφωνία που θα προκύψει μέσα από κοινή μας δουλειά, θα οδηγήσει και σε Ευρωπαϊκούς κανόνες που θα πάψουν να αντιμετωπίζονται σαν εμπόδια αλλά θα γίνουν τα στηρίγματα, τα κοινά για όλους θεμέλια της Δημοκρατίας που η υποχώρησή της σήμερα δικαιολογημένα μας τρομοκρατεί.”
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
Η Μαριλένα Κοππά μεταξύ άλλων είπε:
“…όταν αντιμετωπίζεις αντιδημοκρατικές πρακτικές ως φυσιολογικές, όταν η δημοκρατία υποτάσσεται σε ένα αυτοαποκαλούμενο σχέδιο εθνικής σωτηρίας, τότε καλλιεργείς μια χαλάρωση του δημοκρατικού πλαισίου, όπου παραβιάσεις συγχωρούνται, αρκεί να υποτάσσονται στον ανώτερο σκοπό. Και αυτό είναι ένας δρόμος εξαιρετικά ολισθηρός. Οι εκπτώσεις στη Δημοκρατία δεν συγχωρούνται αλλά πληρώνονται σκληρά.”
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
H Bάσω Κιντή τόνισε ότι τα προβλήματα δημοκρατίας που παρατηρούνται στην Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα δεν πρέπει να μας οδηγούν σε μία απορριπτική στάση καταγγελίας και σε αφορισμούς ότι δεν έχουμε δημοκρατία αλλά στην υπεράσπιση των κατακτήσεών μας και στο καθήκον να εργαστούμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση. Υποστήριξε πως το σοβαρότερο πρόβλημα σε σχέση με τη δημοκρατία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη είναι η αυτονόμηση των κομμάτων και του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία και τους πολίτες. Τα κόμματα και οι μηχανισμοί τους, οι εκπρόσωποί μας στο Κοινοβούλιο και στους θεσμούς, αυτονομούνται από εμάς τους πολίτες και μεριμνούν κυρίως για ίδιον κομματικό όφελος ξεχνώντας α
υτούς που εκπροσωπούν και το συμφέρον της κοινωνίας.
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
Οι εκπρόσωποι των κομμάτων τόνισαν τα εξής:
Ο Βουλευτής Κορινθίας ΝΔ, Χρίστος Δήμας υπογράμμισε πως το πραγματικό δίλημμα σήμερα δεν είναι μνημόνιο ή αντι-μνημόνιο αλλά εάν πιστεύουμε πως το Ελληνικό κράτος πρέπει να ξοδεύει σύμφωνα με τις δυνατότητες του ή πέρα από αυτές; Δηλαδή, πρέπει να καταναλώνει λιγότερα ή παραπάνω από όσα παράγει; Κλείνοντας, τόνισε πως η επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος είναι μία μεγάλη ευκαιρία για ουσιαστικές αλλαγές στο δημοκρατικό πολίτευμα, ώστε η Ελλάδα του αύριο να μην έχει σχέση με την Ελλάδα του χτες και σημείωσε πως “όταν οι Έλληνες είμαστε ενωμένοι τότε έχουμε την δυνατότητα να καταφέρουμε πολλά. Το θέμα είναι –παρά τις πολιτικές μας διαφωνίες- να καταφέρουμε να ενωθούμε.”
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
Ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης μίλησε για πελώριο δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρώπης και την αδυναμία της να φτιάξει τον ευρωπαίο πολίτη. Ζήτησε να υπάρξει μια Ευρώπη με ομοσπονδιακή συγκρότηση, αλληλέγγυα και δημοκρατική. Αναφερόμενος στην Ελλάδα είπε ότι το πρόγραμμα προσαρμογής ήταν μεγάλη αποτυχία και ότι πλήττεται η δημοκρατία.
Ερωτηθείς ο κ. Σκουρλέτης γιατί δεν δέχεται να συμμετάσχει ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια εθνική διαπραγμάτευση για το χρέος, επέρριψε ευθύνη στην κυβέρνηση λέγοντας ότι δεν ανοίγει τη συζήτηση, θεωρώντας το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους ιερή αγελάδα.
Ο γ.γ. του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης τόνισε ότι αν δεν βρουν οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές κοινό λόγο που να μιλάει στα προβλήματα των πολιτών θα γίνουν στην Ευρώπη ότι το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα. Χαρακτήρισε δε, φτηνό και απολιτικό το δίλημμα μνημόνιο – αντιμνημόνιο και ζήτησε αναλογικότερο εκλογικό νόμο, τέλος στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες και στο πελατειακό κράτος.
Ο Α. Παπαδόπουλος, μέλος της κεντρικής επιτροπής της ΔΗΜΑΡ σημείωσε ότι παρά τα προβλήματα, η δημοκρατία δεν απειλείται και η Ε.Ε. αποτελεί το καλύτερο εχέγγυο ομαλότητας και αναρωτήθηκε αν είχαμε δημοκρατία όταν επί δεκαετίες λειτουργούσε το πελατειακό κράτος, ενώ επέρριψε ευθύνες στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ για τις τερατογεννέσεις ακραίων κομμάτων.
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία.
Διαβάστε την έκθεση του βρετανικού think tank DEMOS με τίτλο: “Democracy in Europe can no longer be taken for granted…”
Διαβάστε την παρουσίαση της έρευνας απο ΤΑ ΝΕΑ και την συνοπτική παρουσίαση από το επιστημονικό δυναμικό του ΔΙΚΤΥΟΥ