Άρθρο Άννας Διαμαντοπούλου* στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
«Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕ» και «ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΝΤΥΛΙ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ» είναι κάποια από τα έργα του μεγάλου παιδαγωγού Αλέξη Δημαρά που αξίζει να διαβαστούν από πολιτικούς.
Στα 200 χρόνια του ελληνικού κράτους προφανώς τα συστήματα εκπαίδευσης εξελίχθηκαν, τα επιτεύγματα είναι πολλά, το αίτημα παραμένει σταθερό: να αποκτήσουμε σχολεία που εκφράζουν το παρόν και ετοιμάζουν για το μέλλον.
Η πολιτική πόλωση, οι δογματικές ιδεοληψίες, ο συντεχνιασμός και το πολιτικό κόστος που διαβρώνει την πολιτική βούληση εξηγούν διαχρονικά το «ράβε – ξήλωνε» της ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Το 2010 με την πολύτιμη υποστήριξη του Π/Θ Γ. Παπανδρέου παρουσιάσαμε το Νέο Σχολείο σε συνεργασία με εμπειρογνώμονες από την Φιλανδία, τον ΟΟΣΑ, την ΕΕ και βασιζόμενοι πάνω σε σημαντικό έργο των προηγούμενων υπουργών.
Ο Αλέξης Δημαράς επικεφαλής εκείνης της προσπάθειας έγραψε στα ΝΕΑ: «Έχω μελαγχολία και ικανοποίηση. Μελαγχολία γιατί αυτά έχουν γίνει στις περισσότερες χώρες της Δύσης εδώ και δεκαετίες. Ικανοποίηση γιατί επιτέλους μπαίνουμε σε ένα νέο παιδαγωγικό μοντέλο στο οποίο όλοι πρέπει να δουλέψουμε».
Βασική διάσταση του Νέου Σχολείου ήταν η ψηφιακή στρατηγική, ένα τιτάνιο έργο, γιατί η χώρα ξεκινούσε με πολύ σοβαρά προβλήματα υποδομών και ψηφιακών δεξιοτήτων.
Οι άξονες αυτής της στρατηγικής αφορούσαν:την εξασφάλιση της πρόσβασης στο διαδίκτυο όλων των σχολείων, την αναβάθμιση εκπαιδευτικών υποδομών και δικτύων με εξοπλισμό με διαδραστικούς πίνακες (2010-2011 πιλοτικά εγκαταστάθηκαν 3000 διαδραστικοί πίνακες), την δημιουργία ενεργής πύλης πληροφόρησης γονιών, εκπαιδευτικών και μαθητών κάθε λεπτό, συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με νέα προγράμματα, ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και περιεχόμενο (ψηφιακά μαθήματα για τις εισαγωγικές εξετάσεις), νέα προγράμματα σπουδών τα οποία ολοκληρώθηκαν το 2011, ειδικός σχεδιασμός της ψηφιακής στρατηγικής για την ειδική αγωγή, ειδικά προγράμματα ψηφιακής υποστήριξης της συνεργασίας γονιών εκπαιδευτικής κοινότητας και πιστοποίηση.
Το όλο πρόγραμμα παρά την πολύ μεγάλη δυσκολία της εποχής των μνημονίων είχε εξασφαλισμένους πόρους από το ΕΣΠΑ και λεπτομερές πενταετές χρονοδιάγραμμα. Το 2012 οι πολιτικές εξελίξεις δημιούργησανκαθυστερήσεις και πισωγυρίσματα, αλλά το πρόγραμμα συνεχίστηκε, με εγκεκριμένο προϋπολογισμό για διαδραστικούς πίνακες και δίκτυα 175 εκατομμυρίων. Το 2015 η πολιτική αλλαγή οδήγησε σε πλήρη ακύρωση του ψηφιακού σχολείου. Σε εξέλιξη έργα αποσύρθηκαν, οι πλατφόρμες κατέβηκαν από το διαδίκτυο και τα κονδύλια κατευθύνθηκαν σε προσλήψεις. Το Ψηφιακό Σχολείο έσβησε με μία κιμωλία.
Ο Αλέξης Δημαράς θα μπορούσε να γράψει ακόμα ένα κεφάλαιο για την μεταρρύθμιση που δεν έγινε.
Εν τω μεταξύ η χώρα έχασε μία δεκαετία στην εποχή της Δ΄ Βιομηχανικής Επανάστασης όπου οι εξελίξεις έχουν ταχύτητα δέκα φορές μεγαλύτερη από την Γ΄ΒΕ.
Το 2022 η υπουργός Παιδείας ανακοινώνει το πρόγραμμα για τους διαδραστικούς πίνακες (και φυσικά πολύ καλά κάνει) επιχειρώντας να αξιοποιήσει και την εμπειρία της πανδημίας που απέδειξε ότι βούληση υπουργών και εκπαιδευτικών προς την ίδια κατεύθυνση μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα.
Την τελευταία δεκαετία οι εξελίξεις στα εκπαιδευτικά συστήματα στις πλέον εξελιγμένες χώρες επιλέγουν να συνδυάζουν κοινωνικές – ανθρωπιστικές επιστήμες και ψηφιακή κουλτούρα και δεξιότητες. Η υπεροχή της ανθρώπινης φύσης απέναντι στη μηχανή φαίνεται μέσα από τις αρχές , τις αξίες, τα συναισθήματα, την αλληλεγγύη και την επαφή που πρέπει να προωθούνται από τις πρώτες τάξεις μέσα από την φιλαναγνωσία , την θεατρική παιδεία, την μουσική, την αθλητικήαγωγή και αργότερα την φιλοσοφία, την κοινωνιολογία…(Νέο Σχολείο)
Αυτό που έχω αναλύσει πολλές φορές ως «Αριστοτέλης και Κώδικας» είναι το ζητούμενο στη συνεχή εξέλιξη των Προγραμμάτων Σπουδών (τα οποία κατά προτεραιότητα συνέχισε και επικαιροποίησε η υπουργός κυρία Κεραμέως).
Τα τεχνολογικά εργαλεία και η εκπαίδευση εκπαιδευτικών, είναι προϋποθέσεις για την απόδοση των Προγραμμάτων Σπουδών.
*Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου – Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός