Ο κ. Τάκης Αναστόπουλος είναι πρώην Δ/ντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η νέα υπο τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ Επιτροπή ετοιμάζεται να αναλάβει καθήκοντα. Μετά το μοίρασμα των χαρτοφυλακίων, σειρά έχει η διαδικασία ακροάσεων του κάθε υποψήφιου Επιτρόπου στο Ευρωκοινοβούλιο προκειμένου η Επιτροπή ως σώμα να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Μία διαδικασία που δεν είναι καθόλου τυπική – στο παρελθόν έκρυβε εκπλήξεις. Εκτός απροόπτου, η έναρξη των εργασιών της νέας Επιτροπής προβλέπεται για την 1η Νοεμβρίου. Εν τω μεταξύ η Ευρώπη των Βρυξελλών λειτουργεί στο “ρελαντί”. Είναι καιρός να την δούμε να ξαναγίνεται η ατμομηχανή που θα κινητοποιήσει τους μηχανισμούς της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε ότι πράγματι μία νέα εποχή ελπίδας ανοίγει για την Ευρώπη; Ορισμένα δείγματα είναι θετικά. Για πρώτη φορά η επιλογή του προσώπου του Προέδρου δεν είναι προϊόν κρυφών διαβουλεύσεων κεκλεισμένων των θυρών. Πρόκειται για τον εκλεκτό της ισχυρότερης πολιτικής ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο, ο οποίος εξετέθει στην κρίση των ψηφοφόρων και οδήγησε επιτυχώς το Ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα στην κορυφή των προτιμήσεων τους.
Δεν θα κρίνουμε τον Γιούνκερ απο τις μέχρι τώρα δηλώσεις περί των προθέσεων του. Ο έμπειρος Λουξεμβούργιος διατείνεται ότι θα ταρακουνήσει τα νερά. Εντούτοις, μερικές επιφυλάξεις δημιουργούνται απο την ανάγνωση των κατευθυντήριων γραμμών πολιτικής βάσει των οποίων έλαβε την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου για να προβεί στη συγκρότηση της νέας Επιτροπής, καθώς και των δηλώσεων που ακολούθησαν την ανακοίνωση της κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ των υποψηφίων Επιτρόπων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές της 15ης Ιουλίου φέρουν το γενικό τίτλο Πρόγραμμα για την Απασχόληση, την Ανάπυξη, την Ισονομία και τον Εκδημοκρατισμό. Δεν θυμάμαι όμως να έλεγε κάτι το διαφορετικό ο Μπαρόζο. Πλην όμως, ο απερχόμενος Πρόεδρος κινήθηκε μουδιασμένα απέναντι στην ένταση της κρίσης υπακούοντας στα κελεύσματα των ισχυρών κρατών. Σημασία ωστόσο δεν έχει τόσο το τί λες, αλλά πότε και πώς το λες και τί τελικά επιτυγχάνεις, με ποιούς και για ποιούς. Ο Γιούνκερ υπογράμμισε ότι πρώτος στόχος του είναι να ξαναρίξει γέφυρες στην Ευρώπη μετά την κρίση: “να βασίσουμε τις πολιτικές μας στις μεγάλες προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουν οι οικονομίες μας και οι κοινωνίες μας, να ενδυναμώσουμε τη δημοκρατική νομιμοποίηση στηριζόμενοι στην κοινοτική μέθοδο”. Η δύναμη της αδράνειας είχε επικρατήσει την τελευταία τριετία στους κύκλους των Βρυξελλών με αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη αποξένωση των πολιτών απο τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το είδαμε στις ευρωεκλογές. Ένας σημαντικός αριθμός ψηφοφόρων στράφηκε προς επιλογές ευρωσκεπτικιστικές και κοντόθωρα εθνικιστικές. Το στοίχημα της νέας εποχής Γιούνκερ είναι να ξανακερδίσει τον κύκλο των χαμένων πολιτών. Και αυτό θα γίνει μόνο αν έρθει η Ευρώπη κοντά τους.
Ο Γιούνκερ για να δημιουργήσει νέες προϋποθέσεις για την Ευρώπη προτείνει δέκα άξονες πολιτικών προτεραιτήτων. Πλην όμως λείπουν εκείνες οι τομές που θα επέτρεπαν στην Ευρώπη να ξαναγίνει πρωτοπορία στον κόσμο. Θα μπορούσαν οι νέοι και το σχολείο να βρίσκονται στην καρδιά του προγράμματος. Όμως στο 14σέλιδο πρόγραμμα η εκπαίδευση απουσιάζει παντελώς. Έχουν κατατεθεί πολλές ιδέες που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την κατάσταση σε βάθος δεκαετίας. Με μαζική μεταβίβαση πόρων κατά το πρότυπο των προτάσεων Ρέντσι για το “Καλό Σχολείο” και του Δικτύου της Άννας Διαμαντοπούλου για την εξαίρεση των επενδύσεων στην Παιδεία κατά τον υπολογισμό του ελλείμματος.
Ερχόμαστε τώρα στα χαρτοφυλάκια των Επιτρόπων. Ο νέος Πρόεδρος προσπαθεί να πείσει ότι είναι το αφεντικό στο μαγαζί του. Δείχνει να τα καταφέρνει αντιστεκόμενος στις πιέσεις των κρατών μελών, τα οποία δεν περιορίστηκαν να υποδείξουν τον/την εκλεκτό/ή τους για Επίτροπο, αλλά προανήγγειλαν επιπλέον το χαρτοφυλάκιο της αρεσκείας τους. Ο μέχρι πρόσφατα Πρωθυπουργός του μικρού Λουξεμβούργου επιλέγει για άμεσους συνεργάτες έξι Αντιπρόεδρους (με την εξαίρεση της Μογκερίνι στην εξωτερική πολιτική) που όλοι προέρχονται απο μικρά κράτη της κεντρικής, βόρειας ή ανατολικής Ευρώπης. Ο νότος απουσιάζει. Δεν είναι απλά ένα τιμητικό αξίωμα: θα συντονίζουν το έργο των υπόλοιπων Επιτρόπων. Το μήνυμα απευθύνεται σαφώς προς τα μεγάλα κράτη. Όταν ο Γιούνκερ μιλά για σχέσεις ισοτιμίας, το εννοεί. Ο χρόνος θα δείξει αν αυτό συμβάλει στη βελτίωση του τρόπου εσωτερικής λειτουργίας της Επιτροπής ή αντίθετα στην αποδυνάμωση του κανόνα της συλλογικότητας (collegiality). Είναι ορατός ο κίνδυνος να υπάρξουν τάσεις ντε φάκτο δημιουργίας Επιτρόπων πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Και τελικά η Επιτροπή να οδηγηθεί σε εσωτερικές συγκρούσεις, οι οποίες εύλογα αναμένονται τουλάχιστον στον τομέα της οικονομικής πολιτικής. Ίσως το σκάφος Ευρώπη να χρειάζεται πολλούς συγκυβερνήτες, αλλά ένας πρέπει να κρατάει το πηδάλιο.
πηγή: Τα Νέα
