Βασιλειάδης Θεόκλητος
“Πάντοτε υπάρχει ένας τρόπος για να κάνεις κάτι καλύτερο – βρες το.”
Thomas Edison
Ποτέ άλλοτε οι λέξεις καινοτομία – παραγωγή και επιχειρηματικότητα δεν ήταν τόσο σημαντικές όσο είναι τώρα και κατά την περίοδο της κρίσης που διανύουμε. Στο μυαλό πολλών ανθρώπων, και βεβαίως κατά την άποψη των περισσοτέρων φορέων χάραξης πολιτικής, η καινοτομία αποτελεί βασικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης. Στην κρίσιμη φάση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία η ανάγκη για καινοτομία είναι πλέον επιτακτική. Αποτελεί κοινό τόπο για όλους τους ηγέτες της Ευρωζώνης να υπερτονίζουν την κρίσιμη σημασία της δημιουργικότητας για το μέλλον των επιχειρήσεων και κατά επέκταση των ευρωπαϊκών οικονομιών. Επίσης θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και στην χώρα μας η σχέση μεταξύ καινοτομικής επίδοσης και κρατικής ανάμειξης. Οι χώρες που μέχρι και πριν την περίοδο της οικονομικής κρίσης μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως πετυχημένες στο χώρο της καινοτομίας παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως υψηλές δημόσιες δαπάνες, ανεπτυγμένα εκπαιδευτικά και ερευνητικά συστήματα που χρηματοδοτούνται από το κράτος και κίνητρα προσέλκυσης ειδικών επιστημόνων και ερευνητών.
Η καινοτομία μπορεί να διαιρεθεί σε τεχνολογική καινοτομία, με τη μορφή νέων προϊόντων και υπηρεσιών και σε μη τεχνολογική καινοτομία υπό μορφή οργάνωσης ή marketing.
Η οικονομική πραγματικότητα στην Ελλάδα την τελευταία τριετία χαρακτηρίζεται από τους αρνητικούς δείκτες ανάπτυξης, τα πολύ μεγάλα ποσοστά ανεργίας, τις λίγες ευκαιρίες και προκλήσεις για την απορρόφηση των κονδυλίων. Η ανάγκη για υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών για πραγματική σύγκλιση με στόχο την προώθηση καινοτομιών που έχουν σχέση με την παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα καθίσταται απαραίτητη.
Οι προτεραιότητες που πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθούν αναφορικά με την σύνδεση της καινοτομίας με την παραγωγή στην δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε είναι οι εξής:
- Η διαδικασία της οικονομικής ανάπτυξης πρέπει να παραχθεί από μια σειρά καινοτομιών που θα πρέπει να επιτυγχάνεται από τους επιχειρηματίες. Στο σημείο όμως αυτό καθοριστικό ρόλο πρέπει να διαδραματίσουν οι τράπεζες οι οποίες πρέπει να παράσχουν αγοραστική δύναμη στις επιχειρήσεις. Οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να συνεχίσουν και να επιτείνουν την προσπάθεια εκδηλώσεων επιβράβευσης καινοτόμων ιδεών.
- Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει στήριξη στη ανάπτυξη του καινοτόμου ταμείου εγγυήσεων για την χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Το καινοτόμο αυτό εργαλείο συμβάλει και στην αποδοτικότερη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ που έχουν διατεθεί για την Ελλάδα.
- Πιλοτικά προγράμματα εγγυήσεων με στόχο την ενθάρρυνση των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών να χορηγούν δάνεια, μισθώσεις, καθώς και εγγυήσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που διεξάγουν έρευνα, ανάπτυξη ή καινοτομία και αναζητούν χρηματοδότηση για επενδύσεις ή/και για κεφάλαιο κίνησης.
- Οι ξένες άμεσες επενδύσεις είναι ένα σημαντικό στοιχείο σε οποιαδήποτε οικονομία. Την ίδια στιγμή, η αύξηση των εξαγωγών υποστηρίζει την γρήγορη ανάπτυξη της οικονομίας και βοηθά μια χώρα να λάβει την φήμη της ως χώρα παραγωγής.
- Επανασχεδιασμός των διαδικασιών της αγοράς αλλά και της παραγωγής προϊόντων προκειμένου να επιτευχθεί μείωση δαπανών για τις επιχειρήσεις αλλά και μεγαλύτερη ευελιξία-παραγωγικότητα.
- Διαχείριση γνώσης ως διαχείριση πληροφορίας. Σε πολλές ελληνικές επιχειρήσεις δεν αναπτύσσεται αυτό που πολλοί ονομάζουν σαφή γνώση. Είναι αυτή που σχετίζεται με καλά οργανωμένες ηλεκτρονικές βάσεις, δεδομένων οι οποίες δίνουν στο προσωπικό την πρόσβαση σε μια πιο καθορισμένη γνώση η οποία μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας.
- Οικονομικά μέτρα, σύμφωνα με τα οποία η νομοθεσία θα πρέπει να προσβλέπει στην απαλλαγή φορολόγησης για Έρευνα και Τεχνολογία σε συνδυασμό με νέα κίνητρα συγχωνεύσεων επιχειρήσεων με σκοπό την αύξηση μεγεθών και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
- Ανάπτυξη της καινοτομίας σε περιφερειακό επίπεδο, αναδιοργάνωση των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων τα οποία θα πρέπει να απαιτούν την υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών για την καινοτομία. Σήμερα οι περιφερειακές πολιτικές παραμένουν στάσιμες και καμιά ουσιαστική διαδικασία εφαρμογής δεν έχει ξεκινήσει. Παράλληλα, η αναπτυξιακή στρατηγική θα πρέπει να διαμορφωθεί κυρίως με βάση αναθεωρημένες εθνικές πολιτικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες της εθνικής οικονομίας όπως αυτές έχουν προκύψει κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
- Οι επενδύσεις στην καινοτομία πρέπει να συνδυάζουν στρατηγική εξειδίκευσης, πολιτικές προσφοράς (δημόσιες επενδύσεις στην ανώτατη εκπαίδευση, έρευνα και τεχνογνωσία επιχειρήσεων, επιχειρηματικά κεφάλαια, τεχνολογικές υποδομές, κ.ά.) και πολιτικές ζήτησης (δημόσιες προμήθειες καινοτόμων προϊόντων, τυποποίηση βασιζόμενη σε επιδόσεις, κανονισμοί αγοράς για προανταγωνιστικά προϊόντα, κ.λπ.).
- Η Ελλάδα θα πρέπει να προσαρμόσει τα εκπαιδευτικό της σύστημα, ώστε να διασφαλίζεται καλύτερη αντιστοίχιση προς τις επιχειρηματικές της ανάγκες1.
- Αξιοποίηση του διαδικτύου αλλά και των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης από πλευράς εταιρειών με στόχο την προσέγγιση πελατών αλλά και ανάπτυξη τεχνολογιών του ενδοδικτύου ώστε να επιτευχθεί καλύτερη επικοινωνία μεταξύ του προσωπικού και του τμήματος HR.
Κλείνοντας θα ήθελα να επικαλεστώ τα λόγια του Warren Bennis – Μια καινοτομία και κάθε νέα ιδέα εξ ορισμού δεν θα γινόταν αμέσως αποδεκτές . Χρειάζεται επανειλημμένη προσπάθεια πριν μια καινούρια ιδέα μπορεί να γίνει αποδεκτή και να υιοθετηθεί από ένα οργανισμό ή μια επιχείρηση. Αυτό απαιτεί γενναία υπομονή. Οι οργανώσεις του μέλλοντος, επιχειρήσεις, κυβερνήσεις, οικονομίες, κράτη θα εξαρτώνται από την δημιουργικότητα των μελών τους για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Ωστόσο, σε μια πραγματικά δημιουργική συνεργασία μόνο οι κανόνες και οι διαδικασίες είναι εκείνα που μπορούν να προωθήσουν τον κοινό στόχο.
ΠΗΓΕΣ
1Σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαικής Επιτροπής το 2011 για την καινοτομία η Ελλάδα ανήκει στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών με μέτρια επίδοση στην έρευνα και την καινοτομία. Οι δείκτες της χώρας είναι χαμηλότεροι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και οι δράσεις για την ανάπτυξη βασίζονται στη χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, τα ευρωπαϊκά προγράμματα και την εισαγωγή τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από το εξωτερικό. Ωστόσο είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι Ελλάδα διαθέτει 4,2 ερευνητές ανά 100 εργαζομένους, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να κυμαίνεται στο 6,3. Παράγουν 438 συνδημοσιεύσεις ανά εκατομμύριο πληθυσμού (ευρωπαϊκός μέσος όρος: 491) και ξεπερνούν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε επιστημονικές δημοσιεύσεις στο 10% των περιοδικών με τις περισσότερες αναφορές. Πρόκειται για σημαντικό επίτευγμα, δεδομένου του ποσοστού των Ελλήνων ερευνητών.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
• Enterprise Europe Network
• Έκθεση για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία
• Ένωση της Kαινοτομίας
• Ευρώπη 2020
