Αναστόπουλος Τάκης
Η ημέρα της ανάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε. από την Ελλάδα, το πρώτο εξάμηνο 2014, πλησιάζει. Εχει ήδη ενεργοποιηθεί εδώ και ένα χρόνο η συμμετοχή της χώρας στον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό του λεγόμενου «τρίο» των προεδριών. Τόσο η πολιτική ηγεσία όσο και η διοικητική μηχανή λειτουργούν σε ρυθμούς προεδρίας. Ολοι οι εμπλεκόμενοι έχουν συναίσθηση ότι η πρώτη Ιανουαρίου είναι αύριο.
Η περίοδος που ανοίγεται μπροστά μας βρίσκει την Ευρώπη σε κομβικό σημείο. Εχει να διαχειριστεί την έξοδο από την κρίση ταυτόχρονα με την επιβεβαίωση της ντε φάκτο γερμανικής πρωτοκαθεδρίας. Οπως αναμενόταν, όλοι διαπιστώνουν ότι το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών έχει σημασία όχι μόνο για την καγκελάριο αλλά και για την Ε.Ε. στο σύνολό της. Και αυτό, τη στιγμή κατά την οποία μπαίνουμε σε φάση σημαντικών αλλαγών που απορρέουν από το θεσμικό καλεντάρι. Ηδη στις Βρυξέλλες φυσά ένας αέρας τέλους εποχής. Από το βράδυ των ευρωεκλογών της 25ης Μαΐου, εκτός από την ανανέωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα αρχίσουν οι διαβουλεύσεις για την αντικατάσταση των επικεφαλής των θεσμικών οργάνων, δηλαδή του Βαν Ρομπέι, του Μπαρόζο και της Αστον.
Παράλληλα, οι προκλήσεις πληθαίνουν:
• Οι πολίτες δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται για την τύχη της Ευρώπης. Ομως η σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου μετά τις εκλογές θα παίξει σημαντικό ρόλο. Σημασία δεν έχει τόσο αν η νέα Ευρωβουλή είναι δεξιότερα ή αριστερότερα της σημερινής. Περισσότερο ενδιαφέρει αν θα επικρατήσουν τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, τα οποία θα αντιμετωπίσουν την οποιαδήποτε διάθεση για αλλαγή με τρόπο εποικοδομητικό ή αν οι κάλπες αναδείξουν ενισχυμένες τις δυνάμεις που εύχονται το τέλος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
• Πληθαίνουν οι φωνές για αλλαγή κατεύθυνσης της ευρωπαϊκής πολιτικής με κύριο στόχο την ελάφρυνση των όρων της αυστηρής λιτότητας. Προβλήματα έχουν αρχίσει να δημιουργούνται και σε χώρες άλλοτε κραταιές, όπως η Γαλλία. Σήμερα, σύρονται διαχωριστικές γραμμές και ορθώνονται νέα τείχη μεταξύ πλουσίων, λιγότερο πλουσίων και φτωχών κρατών.
• Εμπεδώνεται η επιστροφή στην εθνοκεντρική αντίληψη και το δόγμα ο καθείς για τον εαυτό του, αντί για κοινή ευρωπαϊκή στάση με στόχο την ανάπτυξη της οικονομίας και των κοινωνιών μας. Η Βρετανία του Κάμερον δεν είναι μόνη της στον ολισθηρό αυτό δρόμο.
• Επανέρχεται δυναμικά το αίτημα για αναθεώρηση των ιδρυτικών Συνθηκών (βλέπε την πρόσφατη πρόταση της έγκυρης και διακομματικής «ομάδας Σπινέλι» για έναν Βασικό Ευρωπαϊκό Νόμο).
Σε αυτή την κρίσιμη για την Ευρώπη στιγμή, η Ελλάδα εν μέσω προεδρίας θα διανύει την τελευταία φάση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Η πολιτική ηγεσία ευελπιστεί ότι θα αναγνωρισθούν από τους εταίρους οι θυσίες στις όποιες υποβλήθηκε ο τόπος και θα διαπιστωθεί (κυρίως από τις αγορές) ότι η επόμενη μέρα του προγράμματος βρίσκει τη χώρα έτοιμη για υγιή ανοδική πορεία. Αυτή η συγκυρία προσδίδει στην κυβέρνηση ένα ανέλπιστο πλεονέκτημα για την άσκηση της προεδρίας της. Θα είναι αναγκαστικά παρούσα και θα οδηγεί όλες τις συζητήσεις μέσα και κυρίως έξω από τις αίθουσες των συνεδριάσεων. Η προεδρία δεν είναι απλά διεκπεραιωτική. Η προεδρεύουσα χώρα έχει μια ουσιαστική συμμετοχή στη διελκυστίνδα μεταξύ των θεσμικών οργάνων, μεσολαβεί, παρεμβαίνει για να σβήσει φωτιές, προτείνει λύσεις, επιδιώκει τη διαμόρφωση πλειοψηφιών με κατάλληλες συμβιβαστικές προτάσεις και, τέλος, οφείλει να εξηγεί.
Κατά το προσεχές εξάμηνο, πέραν από την τρέχουσα ατζέντα, ο πρωθυπουργός μαζί με τους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι καθ’ ύλην υπουργοί στα Συμβούλια της αρμοδιότητάς τους θα κληθούν να συμβάλουν με ιδέες, προτάσεις και πρωτοβουλίες στη διαμόρφωση του νέου ευρωπαϊκού σκηνικού. Με την ελπίδα ότι θα είναι πιο ευέλικτο, πιο κοντά στις ανάγκες των πολιτών και θα υπηρετεί τα συμφέροντα της Ενωμένης Ευρώπης σε ένα ανταγωνιστικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Η Ελλάδα θα ωφεληθεί διπλά: με την πολυετή ευρωπαϊκή της εμπειρία μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και τον αναπροσανατολισμό των πολιτικών. Η καθημερινή τριβή με τους μηχανισμούς λειτουργίας της Ε.Ε. από τη θέση του πιλότου θα την καταστήσει πιο πειστική στην προσπάθειά της να ξεπεράσει τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές της δυσκολίες.
Ο Τάκης Αναστόπουλος είναι τ. διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Αντιπρόεδρος Δ.Σ. του ΔΙΚΤΥΟΥ .
πηγή: kathimerini.gr
