Πετρουνάκου Βίκυ
Τον τελευταίο καιρό όλες οι συζητήσεις γύρω από την Ε.Ε. περιστρέφονται γύρω από την αντιμετώπιση της κρίσης, το χάσμα Βορρά-Νότου και την αναγκαιότητα μιας τραπεζικής ενοποίησης. Η ένταξη της Κροατίας όμως είναι πραγματικότητα, ένα γεγονός που επαναφέρει στο προσκήνιο τη διεύρυνση, έναν από τους βασικούς στόχους της ΕΕ, ο οποίος είχε ξεχαστεί μέσα στη δίνη της κρίσης και των προβλημάτων που αυτή παράγει. Η συγκεκριμένη ένταξη της Κροατίας, λοιπόν, είναι αδιαμφισβήτητα μια ιστορική στιγμή για την ιστορία της χώρας, η σημαντικότερη μετά την διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας το 1991.
Πριν μια δεκαετία, όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Κροατίας, οι πολίτες της αντιμετώπιζαν την προοπτική αυτή ως ένταξη σε μια ομάδα ελίτ. Σήμερα, οι Κροάτες αντιμετωπίζουν την ένταξη της με μεγάλη επιφυλακτικότητα και σίγουρα χωρίς δείγμα ενθουσιασμού. Δεν είναι μόνο η άσχημη οικονομική, κοινωνική αλλά και πολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ε.Ε. αλλά και η οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ίδια η χώρα. Όπως οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας, η Κροατία βρίσκεται σε οικονομική ύφεση από το 2009, το ΑΕΠ της έχει μειωθεί κατά 11%, ενώ η ανεργία ανέρχεται στο 21%.
Το ερώτημα που τίθεται είναι: Μπορεί η Κροατία να επωφεληθεί από την ένταξη της σε μία Ευρωπαϊκή Ένωση στα όρια της υπαρξιακής κρίσης; Η μετανάστευση των Κροατών πολιτών σε άλλες χώρες της Ε.Ε. καθίσταται πιο εύκολη ειδικά για τα καλύτερα μυαλά της χώρας (brain drain), αλλά και για τους εργάτες προς τη Γερμανία και την Αυστρία. Η αντιμετώπιση του ακανθώδους προβλήματος της διαφθοράς, μία από τις προϋποθέσεις ένταξης της χώρας, θα συνεχίσει άραγε να αποτελεί προτεραιότητα μετά την επίτευξη του στόχου; Σίγουρα η ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. θα ωφελήσει ορισμένους επιχειρησιακούς κλάδους που θα αυξήσουν τις εξαγωγές τους, αλλά, αντίστοιχα, πολλοί άλλοι κλάδοι θα έρθουν αντιμέτωποι με πολύ μεγαλύτερο ανταγωνισμό απ’ ο, τι είχαν ως σήμερα. Τέλος, εξετάζοντας το θέμα από την πλευρά της Ε.Ε., δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί εάν η Ε.Ε. θα μπορέσει διαχειριστεί σωστά μία ακόμα χώρα σε ύφεση;
Υπάρχει όμως και η θετική πλευρά της ένταξης. Μια χώρα με σημαντική βιομηχανική παραγωγή στους κλάδους των χημικών και πλαστικών, επεξεργασμένων μετάλλων, ηλεκτρονικών, ατσαλιού, αλουμινίου, χαρτιού, προϊόντων ξύλου, ναυπηγικής, διύλισης, κ.α. μπορεί να επωφεληθεί σημαντικά από την ένταξή της σε μια ενωμένη αγορά. Ο τουρισμός, μια από τις σημαντικές πηγές εσόδων της χώρας, επίσης. Αντίστοιχα, η Ε.Ε. έχει σαφή οφέλη τόσο από την περαιτέρω επέκταση της ενιαίας αγοράς, και από την ύπαρξη μιας χώρας – μέλους στην γεωπολιτικά κρίσιμη περιοχή των Βαλκανίων.
Τι είναι λοιπόν αυτό που θα κρίνει αν η ένταξη της Κροατίας θα είναι επιτυχής; Από τη μία, η ικανότητα του Κροατικού κράτους να αξιοποιήσει τα οφέλη και να προφυλαχθεί από τους κινδύνους της ένταξης. Από τη άλλη, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε περαιτέρω οικονομική και στη συνέχεια πολιτική ενοποίηση, προκειμένου η ένταξη μιας χώρας να συνεχίσει να αποτελεί όνειρο και όχι εφιάλτη.
* Η Βίκυ Πετρουνάκου είναι πολιτικός επιστήμονας και μέλος του Δικτύου.
