Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαδραματίσει ρόλο ισχυρό στην μετά τον Κορωνοϊό εποχή

Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαδραματίσει ρόλο ισχυρό στην μετά τον Κορωνοϊό εποχή

του Gilles Merritt,
Ιδρυτή και Πρόεδρου του think tank Friends of Europe
Μέλους της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΔΙΚΤΥΟΥ

Οι ειδικοί, στη θορυβώδη συζήτηση για τον Κορωνοϊό, χωρίζονται σε δυο σχολές σκέψης. Υπάρχουν αυτοί που διατείνονται πως η πανδημία θα διαρκέσει τόσο λίγο, που διαφωνούν ακόμη και για το ποιες παρεμβάσεις χρειάζονται, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις. Υπάρχουν και οι άλλοι που βλέπουν την πανδημία ως νευραλγικό παράγοντα, που θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού παγκοσμίως. Δυστυχώς, η τελευταία προσέγγιση μοιάζει σταδιακά να κερδίζει έδαφος με τις συνέπειες να είναι σημαντικές για όλους.

Μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαχειρίστηκε πολύ καλά την κρίση. Καταβαλλόμενα από πανικό τα κράτη-μέλη επανεισήγαγαν βιαστικά τα όρια στα σύνορά τους την ίδια ώρα που διαφωνούσαν έντονα για το πως θα βοηθήσουν την Ιταλία. Τα τολμηρά μηνύματα από τις Βρυξέλλες δεν στάθηκαν ικανά να καλύψουν τον κατακερματισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι θα παραμείνει από το εγχείρημα της Ευρώπης, όταν η πανδημία θα υποχωρήσει; Οι κυβερνήσεις, που απαρτίζουν την Ευρωζώνη, κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσουν να συντάξουν πρόχειρα ένα σχέδιο διάσωσης, ώστε να διασφαλίσουν τη διάσωση του ευρώ. Όμως έχει στα αλήθεια χαθεί ανεπιστρεπτί η δυνατότητα να επιτευχθεί ο στόχος μιας στενότερης ένωσης των κρατών-μελών;

Είναι εμφανές πλέον πως ο κόσμος εισέρχεται στην περίοδο της «Ισχυρής Κυβέρνησης», όπου τα κράτη θα πρέπει να μετατραπούν σε κύριους εργοδότες εγγυόμενα τη συνέχιση της λειτουργίας εταιρειών αλλά και τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Κάποιοι αναλυτές πιστεύουν πως αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την άλλη όμως υπάρχει το ισχυρό αντεπιχείρημα πως οι κυβερνήσεις θα συσσωρεύσουν τόσο πολύ χρέος, υπό αυτές τις συνθήκες, που η στενότερη από ποτέ συνεργασία μεταξύ των χωρών θα είναι αναγκαία.

Η πολιτική των «χρημάτων από το ελικόπτερο» για τη χρηματοδότηση ιδιωτών -με σκοπό να διατηρηθεί ζωντανή η φθίνουσα σήμερα οικονομία- αναμένεται να είναι το επόμενο βήμα που θα πραγματοποιήσουν οι πλούσιες χώρες. Ταυτόχρονα όμως το βήμα της ποσοτικής χαλάρωσης θα μεταμορφώσει τη φύση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ακόμη και οι πιο σπάταλες χώρες συνήθως καταλήγουν με ένα δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξεως του 2-3 τοις εκατό του ΑΕΠ τους. Όμως το δημοσιονομικό έλλειμμα των χωρών αναμένεται να αγγίξει ακόμη και το 10 τοις εκατό μόλις θα αναγκαστούν οι κυβερνήσεις να γίνουν ουσιαστικά εργοδότες κάθε επιχειρήσεις για να διατηρήσουν ζωντανή την οικονομία.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκή Ένωσης είναι τυχερές καθώς διαθέτουν ήδη -είτε εντός της Ευρωζώνης είτε ευρύτερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης- τις δομές και τους μηχανισμούς που απαιτούνται για την ενίσχυση της οικονομίας και για την νομισματική και δημοσιονομική συνεργασία. Μόλις ξεκινήσει η υποχώρηση της πανδημίας- υποθέτοντας πως η διάδοση του Κορωνοϊού θα είναι υπό έλεγχο- οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να στηρίξουν τις στρατηγικές επανάκαμψης τους από τις επιπτώσεις του Κορωνιού στην εσωτερική αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα είναι αυτό που είναι σήμερα. Για να καταφέρει να βρει τον δρόμο της σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο θα πρέπει να είναι δυνατή και σαφώς πιο ενωμένη. Κανείς δεν μπορεί σήμερα με ασφάλεια να τοποθετηθεί στο πόσο καταστροφικές θα είναι οι συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως διότι δεν προετοιμάστηκαν επαρκώς για αυτό που ερχότανε. Σε κάθε περίπτωση ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών ως άξονα της διεθνούς οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα υποστεί ένα ισχυρό χτύπημα με σοβαρές συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε θέση να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και παράλληλα να διαδραματίσει νευραλγικό ρόλο στο επακόλουθο χάος. Το «New Deal» του Προέδρου Ρούσβελτ το 1930 αποτέλεσε την αντίδραση της Αμερικής στην «Μεγάλη Εξαθλίωση». Κατά τον ίδιο τρόπο η Ευρώπη -στην μετά την πανδημία εποχή- θα πρέπει πρωτοπορήσει στον σχεδιασμό μέτρων και προτάσεων για την αποκατάσταση και της διεθνούς οικονομίας. Αυτό σημαίνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες αγορές τόσο όσο θα βοηθήσει τις βιομηχανοποιημένες χώρες.

Για να συμβούν όμως τα παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται να βελτιωθεί και να ενδυναμωθεί. Την περίοδο 1914-1918 ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος σημάδεψε την έναρξη του 20ου αιώνα και περίπου με τον ίδιο τρόπο η πανδημία του Κορωνοϊού ενδέχεται να σημαδέψει τον 21ο αιώνα αλλά και τον καθοριστικό ρόλο που δύναται να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το είδος της κοινής δράσης που οφείλουν τα κράτη-μέλη να οραματιστούν θα πρέπει να εμπεριέχει την υπογραφή μιας νέας πολιτικής ένωσης. Με άλλα λόγια, θα πρέπει τα κράτη-μέλη να αποδεχθούν μια πανευρωπαϊκή δημοκρατική μεταρρύθμιση ικανή να οδηγήσει σε ταχύτερη και αποτελεσματικότερη λήψη συλλογικών Ευρωπαϊκών αποφάσεων. Μπορεί τα  παραπάνω να μοιάζουν εκ πρώτης όψεως ευχολόγια, όμως σταδιακά -και καθώς οι επιπτώσεις της πανδημίας θα αυξάνονται με εκθετικό τρόπο – θα μοιάζουν ρεαλιστικά και εφικτά. Αν πράγματι οδηγηθούμε σε μια νέα πολιτική ένωση, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται παραπάνω, τότε αυτό θα μοιάζει με γκρίζες γραμμές που θα διαπερνούν τα μαύρα σύννεφα του Κορωνοϊού.

Μεινετε Ενημερωμενοι

Εγγραφείτε στο Newsletter μας και μείνετε ενημερωμένοι για τις τελευταίες εξελίξεις του Δικτύου.

Social Media

Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά μας κανάλια και ενημερωθείτε για τα τελευταία νέα του Δικτύου.

ΔΙΚΤΥΟ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Διεύθυνση: Αθανάσιου Διάκου 20, 11743, Αθήνα, Αττική
Τηλ: (+30) 2109247814
Email: info@todiktio.eu